Annex I
PURUSHA SOOKTHAM
Om Sahasra Sheershaa Purushah,
Sahasra-akshah Sahasra Paath,
Sa Bhoomim Vishvatho-vruthvaa,
Athya Thishthath Dashaangulam.
Purusha Evedam Sarvam,
Yadbhootham Yacha Bhaavyam.
Utha-Amruthathvasya-Eeshaanah,
Yadannena Athirohathi.
Ethaavaan-asya Mahimaa,
Atho Jyaayaam-shcha Poorushah.
Paadosya Vishwaa Bhoothaani,
Thripaadasya Amrutham Divi.
Thripaad-oordhva Udaith Purushah,
Paadosya Ihaa Bhavaath Punah.
Thatho Vishvam Vyakraamath,
Sa-ashana-anashane Abhi.
Thasmaath Viraad-ajaayatha,
Viraajo Adhi Poorushah.
Sa Jaatho Athyarichyatha,
Pashchaath Bhoomim-atho Purah.
Yath Purushena Havishaa
Devaa Yajnam-athanvatha,
Vasantho Asya Aseedaajyam,
Greeshma Idhmah, Sharath-havih.
Sapthaasya-asan Paridhayah,
Thrih Saptha Samidhah Kruthaah,
Devaa Yadyajnam Thanvaanaah,
Abadhnan Purusham Pashum.
Tham Yajnam Barhishi Prowkshan
Purusham Jaatham-agrathah,
Thena Devaa Ayajantha
Saadhyaa Rushayascha Ye.
Tasmaath Yajnaath Sarva-huthah,
Sambhrutham Prushadaajyam.
Pashoom Sthaamsh-chakre,
Vaayavyaan, Aaaranyaan, Graamyaashcha Ye.
Thasmaath Yajnaath Sarva-huthah,
Ruchah Saamaani Jajnire.
Cchandamsi Jajnire Thasmaath.
Yajus Thasmaath Ajaayatha.
Thasmaath Ashvaa Ajaayantha,
Ye Ke Cha Ubhayaadatah,
Gaavo Ha Jajnire Thasmaath,
Thasmaath Jaatha Ajaavayah.
Yath-Purusham Vyadadhuh,
Kathidhaa Vyakalpayan,
Mukham Kimasya, Kow Bahoo,
Kaa Vooroo, Paadaa Vuchyethe.
Braahmano Asya Mukham-aaseeth,
Baahoo Raajanyah Kruthah,
Vooroo Thadasya Yadvaishyah,
Padbyaam Shoodro Ajaayatha.
Chandramaa Manaso Jaathah,
Chakshoh Sooryo Ajaayatha,
Mukhaath Indrashcha, Agnishcha,
Praanaath Vaayuh Ajaayatha.
Naabhyaa Aaseeth Anthariksham,
Sheershno Dyowh Samavarthatha,
Padbhyaam Bhoomih, Dishaa Shrothraath,
Thathaa Lokaam Akalpayan.
Vedaahametham Purusham Mahaantham,
Aadithya Varnam Thamasasthu Paare,
Sarvaani Roopaani Vichithya Dheerah,
Naamaani Kruthvaa Abhivadan Yadaasthe.
Dhaathaa Purasthaadyam Udaajahaara,
Shakrah, Pravidvaan-pradishah, Chathasrah,
Thamevam Vidvaan-amrutha Iha Bhavathi,
Na Anyah Panthaa Ayanaaya Vidyathe.
Yajnena Yajnam-ayajantha Devah,
Thaani Dharmaani Prathamaanyaasan.
The Ha Naakam Mahimaanah Sachanthe
Yathra Poorve Saadhyaah Santhi Devah.
Adbhyah Sambhootham Prithivyai
Rasaacha,
Vishva Karmanah Sama-varthathaadhi,
Thasya Thvashtaa Vidadhath-roopamethi
Thath-purushasya Vishvam-aajaanam-agre.
Vedaahametham Purusham Mahaantham
Aadithya Varnam Thamasah Parasthaath,
Thamevam Vidvaan-amrutha Iha Bhavathi
Na Anyah Panthaa Vidyatheyanaaya.
Prajaapathih Charathi Garbhe Anthah
Ajaayamaano Bahudhaa Vijaayathe.
Thasya Dheeraah Parijaananthi Yonim
Mareecheenaam Padam-icchanthi Vedhasah.
Yo Devebhya Aathapathi,
Yo Devaanaam Purohithah,
Purvo Yo Devebhyo Jaathah,
Namo Ruchaaya Braahmaye.
Rucham Braahmam Janayanthah
Devaa Agre Thadabruvan
Yasthvaivam Braahmano Vidyaath
Thasya Devaa Asan Vashe.
Hreeshcha The Lakshmeeshcha Pathnyow,
Ahoraathre Paarshve, Nakshathraani Roopam,
Ashvinow Vyaattham, Ishtham Manishaana,
Amum Manishaana, Sarvam Manishaana.
Om Thaccham Yoraavrunee Mahe,
Gaathum Yajnaaya, Gaathum Yajna Pathaye.
Daiveeh Swasthirasthunah,
Swasthih Maanushebhyah.
Oordhvam Jigaathu Bheshajam,
Sham No Asthu Dvipade,
Sham Chathushpade,
Om Santhih, Santhih, Santhih.
Harih Om Tathsath.
Ithi Sri Purusha Sooktham Samaaptham.
Purusha Sooktham comprising several Riks (stanzas) is
a hymn from the Thaithireeya Aaranyakam in the Vedas. This Sooktham
describes the process of creation and different stages of evolution, tracing
the manifestion of everything in the Universe to the Supreme Being, which is
referred to as Purusha. The description goes to establish the underlying
unity in the apparent diversity, saying that the One unmanifest Reality
itself became everything in the manifest Universe, pervading the entire
creation and well extending beyond it.
This Sooktham is used in the course of
the sixteen types of upachaaras (shodasopachaaras), i.e. sevas (services)
rendered by the devotee to the Lord during the Pooja.
Regular recitation or hearing of the
mystic words and sounds of the text help the devotee gradually to transcend
the limitations of the physical environment, and to attain perception of the
all-perasive Divinity, wherein time stands still, mind melts into
nothingness and only Bliss prevails.